Thuế gián thu là một khái niệm quen thuộc trong đời sống kinh tế, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Vậy thuế gián thu là gì và có những loại thuế gián thu nào? Hãy cùng tìm hiểu để có cái nhìn tổng quan và chính xác hơn về loại thuế này qua bài viết dưới đây nhé!
Thuế gián thu là gì?
Thuế gián thu là một loại thuế mà người nộp thuế không phải là người trực tiếp gánh chịu gánh nặng thuế. Nói cách khác, thuế này được gián tiếp đánh vào người tiêu dùng thông qua việc cộng vào giá cả hàng hóa, dịch vụ. Người sản xuất, kinh doanh sẽ thu hộ nhà nước khoản thuế này và nộp vào ngân sách.
Thuế gián thu bao gồm những loại nào?
Thuế Giá trị gia tăng (VAT)
Theo Luật Thuế giá trị gia tăng 2008, sửa đổi bổ sung năm 2013 và 2016, Thuế giá trị gia tăng (VAT) là loại thuế đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Người tiêu dùng cuối cùng là người chịu thuế, nhưng người nộp thuế là các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Mức thuế suất VAT phổ biến hiện nay là 10%, nhưng có thể áp dụng mức thuế suất 0%, 5% cho một số hàng hóa, dịch vụ đặc biệt.
Thuế tiêu thụ đặc biệt
Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014, Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ hoặc có ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng như rượu, bia, thuốc lá, xe ô tô dưới 24 chỗ, xăng dầu, điều hòa nhiệt độ, và các dịch vụ như vũ trường, massage, karaoke. Mục đích của thuế này là điều tiết tiêu dùng và hạn chế sử dụng các sản phẩm, dịch vụ có hại.
Thuế xuất khẩu, nhập khẩu
Thuế xuất khẩu, nhập khẩu là loại thuế đánh vào hàng hóa khi xuất khẩu ra khỏi hoặc nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam theo quy định tại Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 2016. Mục đích của thuế này là bảo vệ sản xuất trong nước, điều tiết hoạt động thương mại và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Mức thuế suất xuất khẩu, nhập khẩu được quy định cụ thể cho từng mặt hàng và có thể thay đổi tùy theo chính sách kinh tế của Nhà nước.
Thuế bảo vệ môi trường
Thuế bảo vệ môi trường là loại thuế đánh vào các sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng có tác động xấu đến môi trường như xăng dầu, than đá, túi ni lông, thuốc bảo vệ thực vật. Mục đích của thuế này là khuyến khích sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường và giảm thiểu ô nhiễm.
Thuế môn bài
Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP, Thuế môn bài là loại thuế đánh vào hoạt động kinh doanh của các tổ chức, cá nhân. Mức thuế môn bài được xác định dựa trên vốn điều lệ hoặc doanh thu của doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Thuế môn bài được nộp hàng năm và là một trong những nguồn thu quan trọng của ngân sách địa phương.
Ưu và nhược điểm của thuế gián thu
Ưu điểm của thuế gián thu
Thuế gián thu được thu trực tiếp từ các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ. Điều này giúp cơ quan thuế dễ dàng quản lý và thu thuế, giảm thiểu tình trạng trốn thuế.
Thuế gián thu còn tạo ra nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước, vì nó được thu từ nhiều loại hàng hóa và dịch vụ khác nhau. Điều này giúp chính phủ có nguồn tài chính để thực hiện các chính sách công.
Người tiêu dùng thường không cảm nhận được gánh nặng thuế gián thu vì nó được cộng vào giá bán hàng hóa và dịch vụ. Do đó, họ ít có phản ứng tiêu cực khi mức thuế thay đổi. Vì thuế gián thu không đánh trực tiếp vào thu nhập, nên khuyến khích người dân tiết kiệm và đầu tư thay vì tiêu dùng quá mức.
Nhược điểm của thuế gián thu
Thuế gián thu có tính lũy thoái, nghĩa là người có thu nhập thấp phải chịu tỷ lệ thuế cao hơn so với thu nhập của họ so với người có thu nhập cao. Điều này có thể làm tăng sự bất bình đẳng trong xã hội.
Do tính lũy thoái, thuế gián thu không đảm bảo công bằng giữa các tầng lớp thu nhập khác nhau. Người nghèo phải chịu gánh nặng thuế cao hơn so với người giàu khi mua cùng một loại hàng hóa hoặc dịch vụ.
Trong một số ngành, việc kiểm soát và thu thuế gián thu có thể gặp khó khăn do tính chất phức tạp của hoạt động kinh doanh và sự đa dạng của các loại hàng hóa, dịch vụ.
Trên đây là toàn bộ những thông tin về thuế gián thu. Hy vọng bài viết này sẽ đem đến nhiều thông tin hữu ích dành cho bạn.
